علل بروز بیماری‌‎های عروق کرونر

CAD با آسیب یا صدمه به پوشش داخلی عروق کرونر شروع می‌شود. در دوران جوانی پلاک‌ها می توانند در امتداد دیواره رگ‌های خونی جمع شوند و با افزایش سن این تجمع بیشتر و بیشتر می‌شود. با جمع شدن این پلاک‌ها دیواره رگ‌های خونی ملتهب شده و خطر لخته شدن خون و حملات قلبی افزایش می‌یابد.

در اصل پلاک ماده‌ای مومی شکل است که باعث چسبندگی دیواره‌های داخلی رگ‌های خونی می‌شود و از همین طریق برای سلامت بدن مانع تراشی می‌کند. برخی از ترکیبات مانند سلول‌های التهابی، لیپوپروتئین‌ها، کلسیم، کلسترول هنگام عبور از جریان خون به این پلاک‌ها متصل می‌شوند. این فرآیند باعث باریک‌تر شدن‌ دیواره عروق کرونر و کاهش جریان خون ورودی به قلب می‌شود.

در نهایت همین کاهش جریان خون کار دست شما می‌دهد و با علائمی مانند درد قفسه سینه و تنگی نفس روبه‌رو خواهید شد؛ چرا که قلب شما به اندازه‌ای کافی خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی دریافت نمی‌کند. در موارد شدیدتر اگر عروق کرونر کاملاً مسدود شده باشند، حمله قلبی دور از انتظار نیست.

علائم بیماری‌های عروق کرونر

بیماری‌های عروق کرونر اغلب خاموش هستند و حتی ممکن است تا زمان حمله قلبی یا عارضه مشهود دیگری متوجه وجود این بیماری نشوید. با این حال نشانه‌های زیر بارزترین علائم بیماری عروق کرونر محسوب می‌شوند:

• آنژین: در اصل آنژین دردی است که در حین فعالیت بدنی و فشار به بدن احساس می‌شود. این حس درد و ناراحتی معمولاً از پشت استخوان سینه شروع می‌شود و ممکن است به بازوها، شانه‌ها، فک و گلو هم سرایت کند.

• حالت تهوع یا احساس سوء هاضمه

• عرق سرد

•سرگیجه و سبکی سر

• تنگی نفس به خصوص هنگام فعالیت

• ضعف

• اختلال در خواب

• گردن درد

راهکارهای درمان بیماری‌های عروق کرونر

روند درمان شما به شدت بیماری و میزان علائمی که دارید، تعیین می‌شود. بنابراین لازم است زیر نظر پزشک متخصص برنامه درمان خود را آغاز کنید. متخصص قلب و عروق با بررسی شرایط شما بهترین راهکار درمانی را پیش رویتان می‌گذارد. این روش‌های درمان معمولاً در سه شاخه تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تغییر سبک زندگی

پزشک ممکن است توصیه کند که برخی از عادات زندگی را  به طور مادام‌العمر برای سلامت قلب تغییر دهید. این عادت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حفظ وزن متناسب

از دست دادن 3 تا 5 درصد از وزن فعلی‌تان می‌تواند به شما در مدیریت و کنترل برخی از عوارض خطرناک بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا و دیابت کمک کند. از دست دادن وزن بیشتر حتی میزان فشار خون را هم تنظیم می‌کند.  

• داشتن فعالیت بدنی

تحرک و فعالیت بدنی مستمر می‌تواند به میزان قابل توجهی از اثرات منفی بیماری‌های عروق کرونر مانند کلسترول بالا، فشار خون زیاد، اضافه وزن و چاقی بکاهد. قبل از شروع هر برنامه ورزشی از پزشک خود بپرسید که چه میزان از فعالیت بدنی برای شما مناسب است.

• مصرف غذاهای سالم برای قلب

یک برنامه غذایی سالم برای قلب میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را در خود می‌گنجاند. علاوه بر این لازم است مصرف چربی‌های اشباع، روغن‌های ترانس، سدیم (نمک)، قند و الکل را زیر نظر پزشک محدود کنید.

• مدیریت استرس

یادگیری نحوه کنترل استرس، داشتن آرامش و کنار آمدن با مشکلات می‌تواند سلامت عاطفی و جسمی شما را بهبود بخشد.

• ترک سیگار

مواد شیمیایی موجود در دود سیگار عملکرد قلب و ساختار رگ‌های خونی را مختل می‌کنند. در واقع سیگار کشیدن احتمال تجمع پلاک را تا حد زیادی بالا می‌برد.

• خواب کافی

برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های عروق کرونر لازم است خواب کافی و باکیفیت داشته باشید. مقدار خواب توصیه شده برای بزرگسالان بین 7 تا 9 ساعت در روز است.

تجویز دارو

اگر تغییر سبک زندگی برای درمان بیماری‌های عروق کرونر کافی نباشد، پزشک به سراغ تجویز دارو می‌رود. توجه داشته باشید مصرف دارو حتماً باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. برخی از داروهای مؤثر برای درمان بیماری‌های عروق کرونر عبارتند از:

• مسدودکننده‌های بتا

• مسدودکننده‌های کانال کلسیم

• داروهایی برای تنظیم قند خون مانند ایمپاگلیفلوزین، کاناگلیفلوزین و لیراگلوتید

• متفورمین

• نیتروگلیسیرین

• داروهای کنترل‌کننده کلسترول خون نظیر استاتین‌ها، نیاسین، فیبرات‌ها

• رانولازین

• مهارکننده‌های ACE (آنزیم تبدیل آنژیوتانسین)

جراحی

با پیشرفت بیماری‌های عروق کرونر ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. پزشک با توجه به شرایط شما از یکی از روش‌های زیر برای درمان بیماری استفاده می‌کند:

• آنژیوپلاستی

در این روش یک استنت (لوله فلزی کوچک و مشبک شبیه فنر) به کمک بالون به سمت قلب هدایت می‌شود. با قرار گرفتن بالن و استنت در جای خود، بالن باد شده و استنت به اندازه قطر رگ منبسط شده و آن را باز نگه می‌دارد. سپس بالن تخلیه شده و در حالی که استنت در جای خود قرار گرفته است، از بدن خارج می‌شود. طی چندین هفته مسیر جریان خون در اطراف استنت داخل عروق بهبود یافته و از مسدود شدن مجدد رگ‌های کرونر جلوگیری می‌شود. اسنتت معمولاً از فلز ساخته می‌شود اما در مواردی ساختار آن از ترکیباتی است که به مرور زمان جذب بدن می‌شوند.

• عمل بای پس قلب (CABG)

تصور کنید در جاده تصادفی رخ داده و این حادثه باعث ترافیک شده است. خدمه اورژانس و نیروی انتظامی اتومبیل‌های اطراف محل تصادف را از سر راه پراکنده می‌کنند تا مسیر باز شده و ترافیک رفع شود. عمل بای پس قلب هم مشابه همین موضوع است. در این جراحی پزشک رگ‌های خونی از سایر قسمت‌های بدن مانند پا می‌گیرد تا بتواند مسیرهای مسدود شده عروق کرونر را دور بزند. از این طریق جریان خون به سمت قلب بازگردانده شده و بهبود پیدا می‌کند. متخصصان قلب و عروق معمولاً زمانی عمل بای پس قلب را پیشنهاد می‌دهند که انسداد عروق کرونر شدید باشد.

دلایل بروز حمله قلبی

دو دلیل عمده برای بروز حمله قلبی وجود دارد. با ما همراه باشید تا از این دلایل برای شما بگوییم:

بیماری عروق کرونر

همانطور که گفته شد، اگر مسیر جریان خون غنی از اکسیژن به طور ناگهانی مسدود شود، قلب نمی‌تواند اکسیژن مورد نیازش را دریافت کند و حمله قلبی رخ می‌دهد. بیشتر حملات قلبی در اثر بیماری عروق کرونر بروز می‌کنند.

بیماری عروق کرونر عارضه‌ای است که در آن ماده مومی شکل به نام پلاک داخل رگ‌های خونی جمع می‌شود. این تجمع پلاک طی سال‌های متمادی ایجاد می‌شود و به قول معروف کار یک شب و دو شب نیست. اگر بخشی از پلاک در رگ‌های کرونر شکسته شود، لخته خونی داخل عروق تشکیل می‌شود. در صورتی که لخته خونی به اندازه‌ای بزرگ شود که جریان خون داخل عروق کرونر را مسدود کند، حمله قلبی دور از انتظار نیست؛ چرا که این شریان‌ها وظیفه رساندن خون غنی از اکسیژن به قلب را دارند.

اسپاسم عروق کرونر

یکی دیگر از دلایل بروز حمله قلبی اسپاسم شدید عروق کرونر است. اسپاسم جریان خون داخل شریان را قطع می‌کند و به همین دلیل عامل بروز حمله قلبی می‌شود. اسپاسم حتی می‌تواند در عروق کرونری مسدود نشده هم رخ دهد. اینکه چه چیزی باعث اسپاسم عروق کرونر می‌شود، کاملاً مشخص نیست. با این حال محققان به نتیجه رسیده اند که موارد زیر می‌توانند احتمال بروز اسپاسم را افزایش دهند:

• مصرف برخی مواد مخدر مانند کوکائین

• استرس یا فشار عاطفی

• قرار گرفتن در معرض سرمای شدید

• سیگار کشیدن

چه عواملی خطر بروز حمله قلبی را افزایش می‌دهند؟

برخی عوامل هستند که خطر احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر و بروز حمله قلبی را بیشتر می‌کنند. بسیاری از این عوامل قابل کنترل هستند اما کنترل دسته‌ای دیگر از عهده شما خارج است.

عوامل قابل کنترل

موارد زیر از مهم‌ترین ریسک فاکتورهای حملات قلبی هستند که شما می‌توانید آن‌ها را کنترل کنید. این عوامل عبارتند از:

• سیگار کشیدن

• فشار خون زیاد

• کلسترول خون بالا

• اضافه وزن و چاقی

• رژیم غذایی ناسالم (به عنوان مثال، رژیم غذایی سرشار از چربی اشباع، چربی ترانس، کلسترول و سدیم)

• نداشتن فعالیت بدنی روتین

• قند خون بالا به دلیل مقاومت به انسولین یا دیابت

برخی از این عوامل خطر مانند چاقی، فشار خون زیاد و قند خون بالا تمایل دارند با هم و به طور همزمان بروز کنند. به چنین شرایطی سندرم متابولیک گفته می‌شود. فرد مبتلا به سندرم متابولیک نسبت به سایر افراد، دو برابر بیشتر در معرض در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی دارد.

عوامل غیرقابل کنترل

برخی از ریسک فاکتورها هستند که شما نمی‌توانید کنترلی روی آن‌ها داشته باشید. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن: خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در مردان پس از 45 سالگی و در زنان پس از 55 سالگی (یا بعد از یائسگی) افزایش می‌یابد.

• سابقه خانوادگی: در صورتی که پدر، برادر و بستگان مذکری که با آن‌ها رابطه خونی دارید، قبل از 55 سالگی به بیماری قلبی مبتلا شده باشند، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در شما نسبت به سایر افراد بیشتر است. این مورد درباره بستگان مؤنثی که با آن‌ها رابطه خونی دارید، تا قبل از 65 سالگی صدق می‌کند.

• پره اکلامپسی: این عارضه می‌تواند در دوران بارداری ایجاد شود. دو علامت اصلی پره اکلامپسی افزایش فشار خون و وجود پروتئین اضافی در ادرار است. پره اکلامپسی با افزایش خطر بیماری‌های قلبی، حمله قلبی و فشار خون بالا در ارتباط است.

• عفونت: مطالعات اخیر نشان داده اند که عفونت‌های ریوی و خونی رابطه مستقیمی با ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی دارند.

علائم بروز حمله قلبی

همانطور که در فیلم‌ها و سریال‌ها دیده اید، درد قفسه سینه یکی از علامت‌های بروز حمله قلبی است. درست است که ناراحتی و درد در قفسه سینه شایع‌ترین نشانه حملات قلبی محسوب می‌شود، اما بعضی تحقیقات نشان می‌دهند  که یک سوم افرادی که دچار حمله قلبی شده اند، اصلاً درد قفسه سینه نداشته اند. علائم حمله قلبی در هر فردی متفاوت است. در حملات قلبی خاموش شما ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید یا نشانه‌ها آنقدر خفیف باشند که به آن‌ها توجهی نکنید. با این وجود لازم است هرکس با علائم حمله قلبی آشنا باشد تا بتواند در بهترین زمان ممکن است آن را تشخیص دهد. علامت‌های هشداردهنده حمله قلبی شامل موارد زیر است:

• درد یا ناراحتی قفسه سینه (این درد بیشتر در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه رخ می‌دهد)

• حالت تهوع

• عرق سرد

• سبکی سر یا سرگیجه

• خستگی غیرمعمول

• تنگی نفس

• درد و ناراحتی در یک یا هر دو بازو، کمر، شانه‌ها، گردن، فک یا قسمت بالای معده

اقدامات پیشگیرانه در برابر حمله قلبی

حتماً شنیده اید که پیشگیری بهتر از درمان است. این جمله برای بیماری‌های قلبی بیشتر صدق می‌کند، چرا که این بیماری‌ها در بسیاری از موارد تهدیدکننده جان شما هستند. پس بهتر است قبل از اینکه به دنبال درمان عوارض ناشی از حمله قلبی باشید، با تغییر برخی از عادات روزانه از بروز این عارضه جلوگیری کنید.

دنبال کردن یک سبک زندگی سالم برای قلب می‌تواند کمک بسزایی به جلوگیری از حملات قلبی کند. این برنامه شامل تحرک بدنی، ترک سیگار، مدیریت استرس و کنترل وزن است. در کنار این موارد داشتن تغذیه سالم و رژیم غذایی مناسب یکی از کلیدی‌ترین اقدامات برای پیشگیری حمله قلبی محسوب می‌شود. ادامه این مقاله را از دست ندهید تا با بایدها و نبایدهای تغذیه سالم برای قلب آشنا شوید.

مواد غذایی مفید

مواد غذایی زیر پایه و اساس یک برنامه غذایی مناسب برای سلامت قلب و پیشگیری از حمله قلبی هستند. پزشک تغذیه می تواند این مواد غذایی را طبق یک رژیم استاندارد در برنامه غذایی شما جای دهد.

• سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ، کلم بروکلی و هویج

• میوه هایی مثل سیب، موز، آووکادو، پرتقال، گلابی، انگور و آلو خشک

• غلات کامل مانند بلغور جو دوسر و نان سبوس‌دار

• غذاهای لبنی فاقد چربی یا کم چرب مانند شیر، پنیر یا ماست

• مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی تن و قزل‌آلا

• گوشت‌های بدون چربی

• تخم مرغ

• آجیل، سویا و حبوبات

• روغن‌های سرشار از چربی‌های اشباع نشده مانند روغن کانولا، ذرت، زیتون، کنجد، آفتابگردان و سویا

مواد غذایی ناسالم

یک برنامه غذایی کارآمد نه تنها مواد غذایی مفید برای سلامت قلب را در خود جای می‌دهد، بلکه برخی از غذاها را برای پیشگیری از حمله قلبی در لیست سیاه قرار می‌دهد. لازم است جلوگیری از بروز حملات قلبی، مصرف مواد قندی، سدیم (نمک)، چربی‌های اشباع‌شده، روغن‌های ترانس و نوشیدنی‌های الکلی را محدود کنید.

سخن آخر

حمله قلبی یک فوریت پزشکی جدی است. طی حمله قلبی، عروقی که وظیفه رساندن اکسیژن به قلب را دارند، مسدود شده و عضله قلب شروع به مردن می‌کند. علائم بروز حملات قلبی در هر فردی متفاوت است و گاهی این عارضه بدون هیچ نشانه یا علامتی رخ می‌دهد. درست است که کنترل گروهی از عوامل خطر از عهده شما خارج است، اما اقداماتی هستند که با انجام آن‌ها می‌توانید گام مؤثری برای حفظ سلامت قلب خود بردارید. داشتن یک رژیم غذایی سالم، ترک سیگار، ورزش، مدیریت استرس و کنترل وزن از مهم‌ترین کارهایی هستند که به شما در جلوگیری از حمله قلبی کمک می‌کنند.

بیشتر حملات قلبی اصولا به آرامی و با کمترین درد و ناراحتی در بدن شروع می شوند. از جمله این علائم باید به موارد زیر اشاره کنیم:
درد در قفسه سینه: بیشتر موارد حمله قلبی از درد در قسمت ناحیه سینه اغاز می شوند. این درد چند دقیقه طول می کشد و در قفسه سینه فشار و ناراحتی ایجاد می کند.
تنگی نفس: اصولا این اتفاق در برخی از افراد ممکن است همراه با درد در قفسه سینه باشد.
درد در قسمت های فوقانی بدن: احساس درد در یک یا دو دست، گردن، شکم، فک و کمر می تواند یکی از دلایل بروز حملات قلبی به شمار رود. البته این مشکل به دو روش تقسیم می شود. ممکن است بدن دچار آنژین صدری پایدار گردد، یا دچار آنژین صدری ناپایدار شود.
خستگی مفرط: احساس خستگی شدید و بی حسی، از جمله علائم حمله قلبی به شمار می رود.
تپش قلب به صورت نامنظم: در صورتی که احساس کردید دی یک لحظه قلب شما نمی تپد، یا قلب شما به شدت شروع به تپیدن نمود، احتمال بروز حملات قلبی وجود دارد.
علت بروز حمله قلبی در انسان چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارند که می توانند منجر به بروز بیماری های قلبی و عروقی در انسان شوند. یکی از این مشکلات، اسپاسم و گرفتگی عروق کرونری قلب است. افراد چاق اصولا بیشتر با این مشکل مواجه می شوند. پس لازم است برای رها شدن از این بیماری ها و احتمال بروز حمله قلبی، اقدام به کاهش وزن نمایند.
آقای دکتر علی امیر احمدی متخصص و جراح لاغری، با استفاده از روش مختلف به کاهش وزن کمک می کند. با اینکار حملات قلبی به شدت کاهش یافته و انسان سلامت خود را به دست خواهد آورد. از دیگر موارد بروز حملات قلبی باید به بیماری های عروق کرونری قلب اشاره کنیم.
اگر اکسیژن مناسب به خون نرسد عملکرد قلب با اختلال مواجه می شود. که همین مسئله حمله قلبی را به همراه خواهد داشت.
عوارض حملات قلبی برای بدن چیست و چگونه می توان از آن پیشگیری نمود؟
با این که شما ممکن است پیش از بروز حملات قلبی علائم آن را مشاهده کنید، شاید این نشانه ها برای بدن عوارضی به همراه نداشته باشند، اما بدون شک حمله قلبی می تواند به بدن آسیب شدیدی وارد کند. از این رو باید پیش از بروز این حملات، اقدام به پیشگیری از آن نمود.
از جمله مهمترین روش های پیشگیری از بروز حملات قلبی، باید به تغییر سبک زندگی اشاره نماییم. می توان با داشتن یک تغذیه سالم، عدم استفاده از سیگار، کنترل وزن، کنترل استرس و ... به خوبی از حمله قلبی پیشگیری نمود. علاوه بر آن کاهش وزن و بهبود بیماری های فشار خون بالا، دیابت و کاهش کلسترول خون نیز می توانند به پیشگیری از بروز بیماری های قلبی کمک کنند.